ΠΑΡΕΕΣ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΩΝ

Η κοινωνικοποίηση των νέων μέσω της παρέας των συνομηλίκων

Η διαδικασία κοινωνικοποίησης των ατόμων ξεκινάει από τη στιγμή της γέννησής τους και συνεχίζει καθ’  όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Είναι διαδικασία μάθησης και μεταβίβασης των κοινωνικών κανόνων, αλλά και των αξιών που υπάρχουν σε μία κοινωνία, καθώς και των προτύπων αυτής, προκειμένου να υπάρχει η συνέχεια του πολιτισμού. Επιτυγχάνεται με τους φορείς κοινωνικοποίησης οι οποίοι είναι:

ü  Η οικογένεια

ü  Το σχολείο

ü  Η θρησκεία

ü  Το κράτος

ü  Οι παρέες συνομηλίκων

ü  Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (ΜΜΕ)

Ένας άτυπος φορέας, πολύ σημαντικός για την κοινωνικοποίηση των νέων και των εφήβων, είναι οι παρέες συνομηλίκων. Μέσω αυτών, οι νέοι διαμορφώνουν μια νέα αντίληψη της ομαδικότητας και του «Εμείς». Τα πρότυπα, μέσα στην παρέα, είναι τελείως διαφορετικά από αυτά της οικογένειας. Το παιχνίδι, η συναναστροφή με φίλους που έχουν κοινά χαρακτηριστικά και κοινές ανάγκες, η απουσία του αυστηρού ελέγχου από τους «μεγάλους», τους  βοηθούν να διαμορφώσουν την προσωπικότητά τους.

Μπορεί όμως να αναρωτηθεί κανείς: «Γιατί είναι τόσο σημαντικός ο φορέας αυτός για την κοινωνικοποίηση των παιδιών και των εφήβων»;

Είναι πολλές οι φορές που ακούμε τα παιδιά να ισχυρίζονται πως κανείς δεν τους καταλαβαίνει, πως οι δικοί τους τους πιέζουν, πως τους μαλώνουν και τους στερούν συνεχώς την ελευθερία να επιλέξουν μόνοι τους το τι θα κάνουν και το πως θα συμπεριφερθούν. Η βασική κοινωνική ανάγκη, που είναι κοινή σε όλους τους εφήβους, είναι αυτή της αποδοχής και της ένταξης σε μια ομάδα.

Όταν οι γονείς κατακρίνουν συνεχώς τον έφηβο για τη συμπεριφορά του, για την εμφάνισή του, για τις επιλογές του και για το καθετί, του δημιουργούν την πεποίθηση ότι δεν τον αποδέχονται και έτσι οδηγείται στην αναζήτηση παρέας και φίλων, που τον δέχονται όπως είναι και κατανοούν κάθε συμπεριφορά του. Ο έφηβος αναζητά ομάδες με άτομα που είναι στην ηλικία του και προσπαθεί να ενταχθεί σε αυτές, με οποιοδήποτε τίμημα κάποιες φορές. Με αυτόν τον τρόπο νιώθουν κάποια ασφάλεια, θεωρούν ότι αποκτούν κάποια ταυτότητα, καθώς νιώθουν πως ανήκουν κάπου.  Επίσης νιώθουν ότι μπορούν να μοιραστούν σκέψεις, φοβίες, όνειρα, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος λογοκρισίας από τους «μεγάλους». Επικοινωνούν με δικούς τους κώδικες, εκφράσεις, λέξεις, έχουν συγκεκριμένο ντύσιμο και κοινά μουσικά ακούσματα, κοινές συμπεριφορές και αντιδράσεις. Με αυτόν τον τρόπο συμπεριφοράς γίνονται αποδεκτοί από τους φίλους και εισπράττουν τη συμπάθεια των συνομηλίκων τους, διαμορφώνοντας έτσι και την προσωπικότητά τους.

Όμως η αναζήτηση και η ενσωμάτωσή τους σε αυτές τις ομάδες μπορεί να έχει θετικές, αλλά και αρνητικές συνέπειες. Πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργήσουν σχέσεις και συναναστροφές,  που μπορεί να τους οδηγήσουν σε συμπεριφορές ακραίες, οι οποίες δεν εναρμονίζονται με τα πρότυπα της κοινωνίας, δηλαδή σε παραβατικές συμπεριφορές, τις οποίες ακολουθούν μόνο και μόνο, για να εισπράξουν επιβεβαίωση από τους φίλους και τις παρέες. Κάποιοι από τους φίλους τους μπορεί να αποτελούν αρνητικά πρότυπα προς μίμηση, που μπορεί να είναι καθοριστικά για την μετέπειτα ζωή τους. Σύμφωνα με έρευνες και μελέτες που έχουν γίνει, η ύπαρξη κακών σχέσεων συνομηλίκων σε παιδική ηλικία συνδέεται και με δυσκολίες στο σχολείο, με προβληματική συμπεριφορά, αλλά και μοναξιά.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, μπορεί να επισημανθεί  και η θετική επίδραση αυτών των ομάδων στους εφήβους. Οι νέοι οφείλουν να επιλέξουν την ομάδα στην οποία θα ενταχθούν με μεγάλη προσοχή, γιατί η επαφή με ικανούς, υπεύθυνους και ώριμους συνομηλίκους βοηθά στην ανάπτυξη της ηθικότητάς τους, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και γνωστικών λειτουργιών. Επιπρόσθετα βοηθά και στην αναγνώρισή τους ως μοναδικές προσωπικότητες, μέσα στα πλαίσια της κοινωνικοποίησής τους. Διακρίνουν το «εγώ» μέσα στο «εμείς» της ομάδας. Η υψηλή ποιότητα της φιλίας οδηγεί σε σχέσεις που χαρακτηρίζονται από εμπιστοσύνη, θετικές σκέψεις και υψηλή αυτοεκτίμηση.

Η θετική ή αρνητική επιρροή που μπορεί να ασκήσει η παρέα και οι φίλοι, στους νέους, καθιστά επιτακτική ανάγκη τη συμπαράσταση των γονέων στα παιδιά τους. Με τη συνεχή συζήτηση και τις καλές σχέσεις μπορούν να κατευθύνουν τους εφήβους, να ενταχθούν σε ομάδες φίλων που θα τους επηρεάσουν θετικά, ως προς τις δεξιότητες και τα χαρακτηριστικά που ήδη διαθέτουν και που μπορούν να εξελίξουν, ως προς τα όνειρα που κάνουν, τα σχέδιά τους για το μέλλον, τις δράσεις που θα τους βοηθήσουν να εξελιχθούν και να γίνουν άτομα χρήσιμα στο στενό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Μέσα σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο από την πλευρά της οικογένειας, οι νέοι και οι έφηβοι μπορούν να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη και ώριμη προσωπικότητα και να είναι προετοιμασμένοι καλύτερα για την αντιμετώπιση των διαφόρων καταστάσεων που επιφυλάσσει το μέλλον γι’ αυτούς.

Γιοβάνογλου Αναστασία

https://efiveia.gr/pos-epireazoun-oi-parees-tous-efivous/

https://sites.google.com/site/georgiast337720/periballontikoi-paragontes/parees-synomelikon

https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/oikogeneia-kai-paidi/efiviki-ilikia/602-o-rolos-ton-sinomilikon-stin-anaptixi-ton-efibon-tis-pinelopis-tsibri.html

https://blogs.sch.gr › files › 2017/05 «Η παρέα συνομήλικων ως φορέας κοινωνικοποίησης»